Vooreerst dient gezegd dat de werking van de Confrérie volledig te situeren is binnen het geheel van de geschiedenis van het verzorgings- en gebedsoord. Onze geschiedenis als Confrérie, voor zover bekend, gaat helemaal niet zo ver terug als de geschiedenis van de Potterie zelf.

​

Net als het Sint-Janshospitaal is het ontstaan van de instelling "Potterie" te situeren halfweg de 12e eeuw – wellicht rond 1150.  Zeker is, op basis van geschreven teksten, dat dit noordelijk gelegen “hospice” zijn rol als pelgrimsoord vervulde in de 13e eeuw. Dat dit tevens niet los te denken was van de religieuze dimensie en volksdevotie wordt bewezen door de aankoop van het Mariabeeld, het latere miraculeuze beeld van O.-L.-V. van de Potterie. De origine van dit beeld is ook in die periode gesitueerd. Bronnen vermelden dat vanaf 1305 de Brugse Belofte en bijhorende processie van Blindekens naar de Potterie trok om de kaars van 36 pond te offeren aan, wat in de 17e eeuw in het boekje van pastoor Philippe Taisne, beschreven werd als “het oudste mirakuleus  beelt  van ons nederlant” . Verzorging en religie werden toen gedragen door een afzonderlijk vrouwen- en mannengenootschap, waarvan de vrouwelijke tak pas in de 16e eeuw ook echt een zusterorde werd.

​

Wat de Confrérie of met andere woorden het broederschap betreft, wil ik graag dit gegeven even iets ruimer situeren:

Binnen de volksdevotie komen in onze gewesten van de veertiende eeuw verschillende broederschappen tot stand. Ze droegen ongetwijfeld mee tot de vroomheid van onze lage landen. In het ongelofelijk waardevolle kerkarchief van de Potterie gaat document nr. 99 van 4 augustus 1776 over de stichting van de Confrérie, dit aangevuld door document 100 van 16 november 1776, de pauselijke bul nopens de oprichting.

Recenter onderzoek in het archief van het bisdom brengt echter een oprichtingsdocument aan het licht met vermelding van de naam van de oprichters, de eerste spelregels en eerste vermelding en omschrijving van de functie van deken. Aan dit document werd door Bisschop Johannus Baptist Ludovicus de Castillion, Bisschop van Brugge en erfpachtig “Cancelier van Vlaanderen goedkeuring gegeven op 22 maart 1751.  Deze datum hanteren wij nu in ons broederschap als stichtingsdatum.